Τα πρότυπα γυμνάσια και λύκεια διαθέτουν εμπειρογνώμονες εκπαιδευτικούς, διαθεματικές διδασκαλίες, απαιτητικά μαθήματα και προγράμματα επιλογής, καλά εξοπλισμένα σύγχρονα εργαστήρια και βιβλιοθήκες, καθώς και ψηφιακά εργαλεία μάθησης (όπως moodle, ΤΠΈ). Αναζητούν μαθητές οι οποίοι θα είναι αποφασισμένοι και αφοσιωμένοι στην εκπαίδευσή τους με στόχο την επιτυχία σε πανεπιστήμια και κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα.
Ένα πρότυπο σχολείο διαθέτει μια περιεκτική εκπαιδευτική δομή, η οποία συνδυάζει τη διδασκαλία με την πρακτική εφαρμογή των γνώσεων. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές προετοιμάζονται όχι μόνο για τις εξετάσεις, αλλά και για την επαγγελματική τους ζωή. Τα πρότυπα σχολεία του μέλλοντος προάγουν τη δια βίου μάθηση και διασφαλίζουν ότι οι μαθητές θα αποκτήσουν τις γνώσεις που χρειάζονται για να έχουν μια επιτυχημένη καριέρα στη σύγχρονη κοινωνία.
Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό των προτύπων σχολείων είναι η ανάπτυξη δεξιοτήτων, κριτικής σκέψης και ικανότητας των μαθητών, αξιοποιώντας τη χρήση της τεχνολογίας και την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων σε προβλήματα, ενώ παράλληλα ενθαρρύνεται και η ομαδοσυνεργατική μάθηση και εκπαίδευση.
Έπιπλέον πολλοί μαθητές από αυτά τα σχολεία διακρίνονται σε μαθητικούς διαγωνισμούς και έχουν την ευκαιρία να έχουν μία λαμπρή καριέρα σε Έλλάδα και εξωτερικό. Το ουσιαστικότερο πλεονέκτημα των προτύπων είναι η άμιλλα και ο συναγωνισμός που αναπτύσσονται μεταξύ των μαθητών διότι περνούν μέσα από απαιτητικές εξετάσεις και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επίτευξη των στόχων τους.